Su emme kabiliyeti yok edilmeden blok haline getirilen MAYPAD den su geçirilir. Suyun, havadan ısı alarak buharlaşması sonucunda, ortamdaki sıcak havanın ekonomik bir şekilde soğuk havaya dönüştürülmesi sağlanır.
SOĞUTMA SİSTEMİ (FAN PED SİSTEMİ)
Seraların soğuk mevsimlerde ısıtılmasına karşılık, sıcak mevsimlerde de soğutulması gerekir. Soğuk ve serin mevsimlerde sera içinde oluşan yüksek ısı birikimi havalandırmayla önlenebilir. Ülkemizin özellikle güney bölgelerinde kısa bir ısıtma süresinden sonra hava sıcaklığı artar. Bu dönemde, sera içi sıcaklığının bitki gelişmesine olumsuz etkisi olabilir. Özellikle yazın yetiştiricilik yapılan seralarda güneş ışıklarının etkisiyle, sera içi sıcaklığı dış hava sıcaklığından 5-10'C daha yüksek olabilir. Bu durum, bitkilerdeki özümlemenin azalmasına ve durmasına da neden olabilir. Yani bitkinin özümleme ile kazandığı madde, solunumla kaybettiğinden az olabilir. Bitkilerde özümleme (fotosentez) 0°C' den 20°C 'ye kadar artmaktadır. Bu dereceden sonra özümleme azalmakta ve 40'C'de patates ve domateste eksilen bir özümleme ortaya çıkmaktadır. Sıcak aylarda seralarda, soğutma uygulaması olmamaktadır. Yalnız süs bitkileri yetiştirilen seralarda, ekonomik olduğu sürece soğulma yapılabilir.
NASIL SOĞUTUR?
Su emme kabiliyeti yok edilmeden blok haline getirilen MAYPAD' den su geçirilir. Suyun, havadan ısı alarak buharlaşması sonucunda, ortamdaki sıcak havanın ekonomik bir şekilde soğuk havaya dönüştürülmesi sağlanır.
NEDEN MAYPAD KULLANMALIYIM?
• Uzun ömürlü
• Dayanıklı
• Düşük işletme maliyeti
• Enerji tasarrufu
• Kaliteli
• Hijyenik
• Anti-bakteriyel
• Optimum oluk açısı ile minimum basınç kaybı
• Kolay temizlik
• Çevre dostu
Teknoloji
MAYPAD; kaliteli yapısı, sahip olduğu optimum oluk açısı ve optimum oluk mesafesi sayesinde, havanın su ile soğutulması prensibini en verimli uygulayan soğutma peteğidir.
Havanın Su ile Soğutulması
Hava ile suyun teması etmesi sonucunda, hava ile su moleküleri arasında ısı transferi meydana gelir.
Su molekülerinin hareketliliği artarak buharlaşır ve havadan ısı alır.
Bu durum, havanın sıcaklığının düşmesine sebep olur.
Ortamın nemi, sıcaklığı ve ortamdaki havanın hızı, havanın soğuma performansını yani buharlaşmayı etkileyen başlıca unsurlardır.
Nem ve Sıcaklık
Havanın nem alabilme kapasitesi havanın sıcaklığına bağlı olarak değişir. Isıtılan havaya daha fazla su buharı yükleneceği gibi, soğutulan hava da doygunluk sınırına kadar su buharı alabilir. Doygunluk sınırının altında soğutulmaya devam edildiği zaman, hava içinde bulunan su buharı yoğunlaşmaya başlar. Havanın içindeki su buharının yoğunlaşmaya başladığı sıcaklığa "çiy noktası sıcaklığı" denir.
Hava Hızı
Atmosfer içerisinde ki hava veya diğer gazların hareket hızıdır. Hava kütlesinin bir saniyede kaç metre ilerlediğini ifade eder. Buharlaşarak soğutma yaparken, verimi anlayabilmek için havanın hızı göz önünde bulundurulmalıdır, çünkü rüzgâr hızı arttıkça buharlaşma artar. Havanın hızı, fan ve sistem yardımı ile kontrol edilir. Birçok ortam faktörüne bağlı olan fan seçimi ve sistem dizaynı için çok detaylı hesaplamalar yapılmalıdır. Havanın her türlü özelliğinin incelenerek, soğuma veriminin hesaplanması için pisikiometrik diyagram incelenmelidir.
Buharlaşma
Hava ile su molekülleri aynı ortamda bulundukları süre içerisinde kendi aralarında ısı transferleri olur.
Su yüzeyindeki moleküller yeterli bir kinetik enerjiye sahip oldukları anda kendilerini tutmaya çalışan bağlar zayıflar ve suyun enerjisi artar. Buna bağlı olarak moleküllerin hareketlilikleri de artar. Bu durum, hidrojen bağlarının kırılmasıyla sonuçlanır ve buharlaşma olayı gerçekleşir.
Buharlaşma olayı sıvı yüzeyinde olur ve her sıcaklıkta olabilir. Maddeler dışarıdan ısı alarak buharlaşırlar. Dolayısıyla buharlaşmanın olduğu yerde soğuma olur.
Havanın termodinamik özelliklerinin grafiksel bir ortama aktarılmış halidir. Havanın her türlü özelliğini (nem miktarı, entalpi, kuru ve yaş termometre sıcaklıkları, izafi nem) pisikiometrik diyagram üzerinde görmek, çiğ noktası sıcaklığını saptamak, yoğuşma, duyulur ve gizli ısı gibi işlemleri göstermek, matematiksel olarak çözümü çok uzun süren külfeti olan işlemlerin sonuçlarını grafiksel olarak kolayca saptamak mümkündür.
AMAÇ ve GEREKLİLİK:
Örtü altı yetiştiriciliğinde uygun iklim şartlarının sağlanması yapay düzeneklerle oluşturulur. Bu durum, sistemin açık alanda yapılan yetiştiriciliğe nazaran daha karmaşık olmasına neden olur. Dış hava oransal nemi ve sıcaklığı, sera içi oransal nemi ve sıcaklığı, rüzgâr yönü ve hızı, güneş ışınımı, buharlaşma, toprak sıcaklığı gibi etkenlerin hepsi birbirleriyle etkileşim içerisindedirler. Mükemmel bir otomasyon sistemi bu etkenleri iyi algılayabilmeli, değerlendirebilmeli ve doğru bir sonuç çıkartabilecek yapıya sahip olmalıdır. Yaz aylarında güneşin etkisiyle yükselen sera içi hava sıcaklığı otomasyon sistemleriyle değişik şekillerde istenilen sınırlarda tutulabilir. Havalandırma pencereleriyle doğal havalandırma, vantilatörler yardımıyla mekanik havalandırma, sisleme ve ıslak yastıklar (PED, sisleme, vantilatör sistemiyle) ile serinletme hedeflerinin gerçekleştirilmesi için, yazın sera içerisinde bitki gelişimi için uygun ortam koşullarının sağlanması gerekir. Sera iç ortam sıcaklığı, yaz mevsiminde dış ortam sıcaklığından daha yüksektir. Seralarda ortaya çıkan yüksek sıcaklık, sera ortamından uzaklaştırılmalı ve gelişim etmenleri mümkün olduğu kadar arzu edilen değerler düzeyinde tutulmalıdır.
Yaz mevsiminde sera iç ortamında aşırı sıcaklık artışını önlemek için serinletme uygulaması gerekir. Serada doğal havalandırmayla ulaşılabilen değerlerden daha düşük iç ortam sıcaklığı istenildiğinde, seraya giren hava sıcaklığını azaltmak ve oransal nem değerini artırarak bitki su stresini önlemek için, nemlendirmeli serinletme sistemi kullanılır.
Fan-ped serinletme sistemi, seralarda yaygın olarak kullanılan doğrudan nemlendirmeli serinletme sistemidir.
Fan-ped sistemi uygulanan, seranın güney kenarına bitki askı tel hizasına emici tip fanlar ve kuzey cephesine kenar beton üzerine MayPad sistemi yerleştirilir. MayPad, fanların karşısındaki yan kenar boyunca kesintisiz bir şekilde yerleştirilir.
Uzunluğu fazla olan seralarda, fanlar seranın ortasına (yürüme yol çatısına), ped ise seranın her iki kenarına yerleştirilir.
Daha önce yaptığımız çalışmada sebze üretiminin gerçekleştiği seralarda fan ped sisteminin etkinliğini belirlenmiştir. Fan ped sistemini kullanarak sera iç ortam sıcaklığını dış ortam sıcaklığına göre 12c – 15c daha azaldığı belirlemiştir.
Fan-ped ve gölgeleme sistemlerinin birlikte kullanıldığı bir çalışmada ise sera iç ortam sıcaklığının 25c’ye düştüğü, oransal nemin ortalama %75 düzeylerinde olmaktadır. Üretim mühendislerimiz bu koşulların sağlandığı sera ortamında bitkilerin fizyolojik faaliyetlerini en iyi şekilde yerine getirebileceklerini belirtmektedirler. Sisteme imalatını yapmış olduğumuz su soğutma kule sistemleri ile istenilen derecelerin (gece 16c – 18c derce gündüz 25c – 28c derecede) sabit kalma garanti ediyoruz.
Bu çalışmanın amacı, sera kurulacak bölgede sıcaklığın yüksek olduğu Temmuz ve Ağustos (YAZ) aylarında, uygun üretim yapabilmek için tasarlanmıştır.